Is vet gezond of is vet ongezond?

Je hoort zo vaak tegenstrijdige berichten. De een zegt dat vet boosdoener is van hart en vaatziekten en dat je daarom altijd voor magere producten moet kiezen en een ander zegt je weer dat vet juist gezond is en dat je vet nodig hebt.

Maar hoe zit het nu werkelijk.

Om te beginnen het ene vet is het andere niet dus je kunt niet zomaar zeggen vet is gezond of vet is ongezond.

Maar eerst zal ik eens op een rijtje zetten waar ons lichaam vet voor gebruikt. En dan zal ik diverse soorten vet bespreken en aangeven of dit vet nu gezond of ongezond is.

Waar hebben we vet voor nodig;

• We hebben vetten nodig omdat ze drager zijn van de in vet oplosbare vitaminen A, D, E , F en K. Alleen op deze manier komen deze vitamine daar waar ze nodig zijn.
• Vet vormt ook een beschermende laag om de organen en de huid.
• Vet geeft ons energie. 1 gram vet levert namelijk 9 kcal. Zorg er wel voor dat de energie die je binnen krijgt door vet niet meer is al een derde wat je nodig hebt aan energie.
• Vet levert ons ook reserve energie.

Zo zie je al dat we dus niet zonder vet kunnen. Maar als we teveel vet binnenkrijgen dan gaat ons lichaam dat opslaan als reserve. Deze reserve is dan bedoeld om aan te kunnen speken in tijden van schaarste. Maar tijden van schaarste komen hier in het westen niet voor. Dus het lichaam slaat het extra vet steeds weer op en de vetvoorraad groeit. Gevolg; overgewicht. Dit kan weer leiden tot allerlei aandoeningen zoals  hart- en vaatziekten, diabetes, gewrichtsaandoeningen, huidproblemen en galblaasaandoeningen.  Hoeveel je nodig hebt is niet zo te zeggen. Dat verschilt per persoon en hangt deels af van hoe actief je bent.

Welke vetten hebben we nodig?

Je ziet dus dat we niet zonder vet kunnen. Maar niet alle vetten zijn goed voor ons en teveel vet kan ook problemen opleveren.Het is dus belangrijk dat je vet tot je neemt en dan wel de goede.  Je hebt verschillende soorten vetten. Lees hier onder welke vetten er zijn.

Verzadigd vetten

Van verzadigde vetten wordt gezegd dat zij het LDL cholesterolgehalte van het bloed laten stijgen. Ook wordt er vaak beweerd dat je dan een verhoogde kans op hart en vaatziekte zou hebben. Maar een meta-analyse door Skeaf en Miller (in opdracht van de FAO en WHO) laat zien dat het niet uitmaakte of mensen een dieet gebruikten met een lage inname van verzadigd vet (7-11%) of een hoge inname (14-18%). Het risico op het krijgen van of het overlijden aan een hartziekten was in beiden gevallen gelijk.

Ons lichaam heeft verzadigd vet nodig alleen niet in die hoeveelheden die veel mensen binnen krijgen. Gelukkig kan ons lichaam ook verzadigd vet maken uit koolhydraten en andere vetten. we hoeven ze dus niet via ons voedsel binnen te krijgen. Dit betekent niet dat we ze nooit mogen eten maar aangeraden wordt wel dat verzadigd vet niet meer dan 10% uitmaakt van de aantal calorieën die iemand nodig heeft .

Verzadigde vetten hebben we nodig omdat:

• Vetten ons energie leveren
• Ze helpen onze botten sterk te houden
• Ze zorgen voor een sterk immuunsysteem
• Ze bijdragen aan een gezonde lever
• Ze nodig zijn voor een gezonde longfunctie
• Ze zorgen voor een goedwerkende zenuwsignaalwerking
• Ze zelfs voor een gezonde hartfunctie zorgen

Verzadigd vet vinden we voornamelijk in dierlijke producten zoals vlees en melkproducten. Ook vind je het terug in koek, gebak, zoutjes en snacks.

Maar ook pindaolie, kokosolie en palmolie bevatten verzadigd vet. Kokosolie is echt een geval apart en daar zal ik nog eens een apart artikel over schrijven.

Verzadigd vet is heel geschikt om in te bakken omdat dit niet oxideert.

Onverzadigde vetten

Deze vetten worden nog steeds als de goede vetten bestempeld. Je kunt ze onderverdelen in enkelvoudige en meervoudige onverzadigde vetzuren. Je vind deze vetten vooral in planten en in vis. De bekende omega vetzuren. Hier over kun je meer lezen in mijn blog; “hoe is het met jou omega-3 balans gesteld?”

Onverzadigde vetten heeft ons lichaam ook nodig. Ze hebben echter een nadeel. Ze oxideren snel.  Dit komt omdat ze reageren met de zuurstof uit de lucht. Dit gebeurt bij het verhitten van de vetten of lang contact van sterk onverzadigde olie aan de lucht.

Omega 3 olie oxideert heel snel. Dus verhit deze olie niet en bewaar hem in een donkere fles en het liefst in de koelkast.  Gebruik daarom ook nooit geen lijnzaad die al gebroken is maar breek deze kort voor gebruik.

Omega 6 oxideert iets minder snel bij kamertemperatuur. Bij verhitting oxideert deze olie wel. Dus zonnebloemolie is niet geschikt om in te bakken.

Omega 9 zoals olijfolie is stabieler en kan je gebruiken om te verhitten op lage temperaturen.

Transvetten

Transvetten zijn zeer ongezonde vetten. Zij verhogen wel de kans op hart en vaatziekten.

Deze vetten ontstaan tijdens het hard maken van plantaardige vetten. Het ontstaat dus bij het maken van halvarine en margarine, bereiding van vet voor de bakindustrie, kant en klaar mixen, koffiecreamer en plantaardig vast frituurvet. Gebruik deze producten dus niet. Ik ben dus geen voorstander van margarine en halvarine ook al staat daar op; “goed voor hart en bloedvaten”.

Of een product transvetten bevat kun je zien aan het etiket.  Er staat dan transvet op maar vaak ook niet. Dan staat er bijvoorbeeld, plantaardig vet gedeeltelijk gehard of gehydrogeneerd vet.

Onbewerkte producten bevatten nooit transvet.

Welke vetten kunnen we dus het beste gebruiken.

We hebben dus zowel verzadigde als onverzadigde vetten nodig. Dus je kunt niet zeggen de een is gezonder dan de ander. Het is daarom ook niet nodig om voor magere producten te kiezen. Vaak zijn aan deze producten suikers of zoetstoffen toegevoegd om ze toch nog te laten smaken.

Wel moeten we dus oppassen dat de onverzadigde vetten niet oxideren want dan zijn ze niet meer gezond.  Zorg ook dat je niet te veel omega 6 binnen krijgt in verhouding tot de omega 3 vetzuren. Bij veel mensen is dit helaas wel het geval. ( je kunt mij testen hoe jouw balans is). En wat duidelijk mag zijn: Gebruik geen transvetten!